Faunarasters moeten aanrijdingen met otters voorkomen

Langs de provinciale wegen N375 en N334 tussen Zwartsluis en Meppel zijn veel aanrijdingen met otters. Uit het Otterarrest blijkt dat dit een van de laatste locaties in Noordoost Nederland is waar voorzieningen aangelegd moeten worden voor otters. De Provincie Overijssel besloot daarom om langs de beide provinciale wegen, tussen Zwartsluis en Meppel, faunarasters aan te brengen. De rasters dwingen de otters om via vier faunaduikers beide provinciale wegen te kruisen. Klinkt simpel, maar dat was het niet.

Interessante locatie

Wat dit project interessant maakt, is de locatie. Om te beginnen ligt ze tegen een Natura 2000-gebied aan. We voerden daarom op verzoek van de overheid eerst een Aerius-berekening uit om de stikstofdepositie helder te krijgen. Die berekening leidde tot een akkoord op de uitvoering van het project.

Daarnaast raakt dit project ongewoon veel verschillende stakeholders. En die gemeenten, pachters, verschillende natuurorganisaties en andere belanghebbenden zoals sportvisserij Nederland en nutsvoorzieningen hadden allemaal hun eigen wensen en behoeften …

Zoveel mensen, zoveel wensen

De faunaduikers komen onder de provinciale wegen te liggen. Opdrachtgever in deze is dan ook de provincie. Wel liggen beide wegen op de waterkering voor het Meppelerdiep van het Waterschap Drents Overijsselse Delta. Het Meppelerdiep is eigendom van en in beheer bij Rijkswaterstaat.

Aan de andere zijde van de waterkering ligt het Natura 2000-gebied ‘de Wieden’. En om het nog complexer te maken liggen beide wegen in twee verschillende gemeenten: Zwartewaterland en Steenwijkerland.

In aanvulling op de faunaduikers wordt er langs beide zijden van de waterkering een faunaraster geplaatst. De rasters liggen op de grens van provinciaal eigendom en percelen van derden zoals particulieren, natuurorganisaties, agrarische bedrijven, waterschap en gemeenten. De meeste partijen hebben deels belang bij de rasters. Langs de provinciale weg ligt aan de rasterzijde namelijk geen parallelweg. Hierdoor zijn er vanaf de hoofdweg veel toegangspoorten die naar de percelen leiden. Het was de wens van de Provincie om dat aantal toegangspoorten te reduceren. Want omdat men vanaf de provinciale weg de weilanden moet indraaien, ontstaan soms gevaarlijke situaties. Daar dachten de agrarische grondeigenaren/pachters anders over. Zij wilden de rechtstreekse toegang tot hun percelen behouden.

Een ander tegengeluid kwam uit de hoek van de sportvisserij. Het raster vormt namelijk een fysieke barrière tussen de provinciale weg en het Meppelerdiep. De projectorganisatie wilde daarom overstapvoorzieningen voor de rasters realiseren zodat vissers die in het Meppelerdiep mogen vissen, dat kunnen blijven doen.

Van idee naar definitief ontwerp

De ongevallencijfers vormden het uitgangspunt van het ontwerp: Waar zijn de otters aangereden? Dan gaan we daar de duikers aanleggen. In aanvulling daarop adviseerden natuurorganisaties Natuurmonumenten en Calutra de duikers nog iets te verschuiven. Soms opdat ze dan mooier aan zouden sluiten bij nabij gelegen slootjes. Soms omdat er vlakbij sporen (spraints) van otters zichtbaar waren. Het succes van de duikers zou toenemen wanneer ze op die plekken geplaatst worden waar de otters zich van nature bewegen.

Vervolgens nodigden we alle betrokken partijen uit voor een inloopavond om het voorlopig ontwerp te bespreken. Grondeigenaren, pachters, natuurorganisaties, overige belanghebbenden, Rijkswaterstaat en het Waterschap konden op deze avond hun wensen kenbaar maken. Op basis daarvan is het aantal passages verminderd. Daarnaast hebben we ook de eisen van het Waterschap geïnventariseerd. Dit alles resulteerde in verschillende ontwerpen waaruit uiteindelijk een voorkeursvariant rolde waarmee alle partijen akkoord gingen. Deze tekeningen zijn verder uitgewerkt tot bestekstekeningen en verwerkt in een RAW-bestek.

Een anders-dan-anders-vergunningentraject

Nadat we alle stakeholders op één lijn hadden gekregen leek het aanvragen van de benodigde vergunningen eenvoudig. Dat was niet het geval. Natuurlijk waren er veel partijen bij wie we een vergunning moesten aanvragen: Rijkswaterstaat, het waterschap, de provincie en twee gemeentes. We startten dus met uitzoeken welke personen te benaderen om te achterhalen welke informatie we moesten aanleveren om tot een goede aanvraag te komen. De uitdaging zat ‘m echter in een klein hoekje, namelijk in het verwoorden van de vergunningsaanvraag. In digitale formulieren klik je normaal gesproken een van de antwoordopties aan. Maar een duiker voor fauna staat bijvoorbeeld niet zo concreet genoemd in het Omgevingsloket.  Daarbij keken de twee gemeenten verschillend tegen de vergunningsaanvraag aan.

Gelukt

Terugkijkend op het werk, is dit project op zich niet eens zo heel bijzonder, maar omdat er veel gecommuniceerd moest worden én we rekening moesten houden met natuurlijke factoren als het broedseizoen, werd het een intensief en lang voorbereidingstraject. Een traject waar we trouwens absoluut met een goed gevoel op terugkijken. De otters kunnen straks veilig oversteken, de agrarische bedrijven zijn tevreden over de toegangsmogelijkheden vanaf de provinciale weg naar hun erf en de vissers kunnen zoals vanouds vissen in het Meppelerdiep.