De urgentie is groot, net als de meerwaarde voor uw organisatie. En tóch maken we nog veel te weinig gebruik van de mogelijke oplossingen. We hebben het natuurlijk over slopen. En dan niet over zomaar slopen, maar over circulair slopen. Circulair slopen is slim ondernemen op drie niveaus.
- De materialen in het pand hebben waarde. Wat voor u afval is, is voor een ander een grondstof waar hij of zij best voor wil betalen.
- Duurzaam slopen draagt bij aan het behalen van de duurzame ambities van uw organisatie.
De aarde heeft behoefte aan een circulaire economie. Door circulair te slopen draagt u daaraan bij. - We bespreken in dit artikel welke regels gelden bij het slopen, welke vormen van afvalverwerking er zijn en geven tips voor de overstap van ‘gewoon slopen’ naar circulair slopen.
Is slopen überhaupt nog nodig?
Agrarische bedrijven stoppen omdat er geen opvolger is. Winkels sluiten de deuren omdat ze online gaan. En oude fabrieken verhuizen van de dorpskern naar het bedrijventerrein. Zo zijn er legio redenen en al net zo veel gebouwen die leegstaan, klaar voor herontwikkeling. Her en der worden gebouwen gerenoveerd en opnieuw in gebruik genomen. Vaak zijn dit oude fabriekspanden ‘met karakter’, zoals de Geldermanfabriek in Oldenzaal. Dat kan niet in alle gevallen. De staat van het pand is te slecht of er moet plaats gemaakt worden om natuurgebieden te versterken. Dan is het eerste punt op de agenda: slopen.
De regels van het slopen anno 2019
De tijd van de allesverwoestende sloopkogel ligt gelukkig ver achter ons. Tegenwoordig geldt de wettelijke verplichting van de BRL-SVMS-007 met betrekking tot veilig en milieukundig slopen. Ook dienen we ons te houden aan de Regeling Bouwbesluit 2012 die bepaalt dat sloopmateriaal gescheiden afgevoerd moet worden in diverse deelstromen, zoals: hout, steen, glas en oud ijzer.
Zowel de norm als het bouwbesluit zorgen voor een duurzame(re) sloop dan vroeger. Tegelijkertijd is slopen vaak nog een geld- en tijdgedreven activiteit. Waar op hoog niveau in de organisatie duurzaamheidsambities worden uitgesproken, geldt lager in de organisatie dat de sloop tegen een zo gunstig mogelijke prijs en binnen de planning moet worden uitgevoerd. En dus slopen we netjes volgens de richtlijnen, maar laten we kansen liggen ten guste van de prijs of de planning.
De Ladder van Lansink
Op het congres ‘Tools en meetmodellen voor circulariteit’ van Stichting Circulair Bouwen, wordt het beeld nog eens bevestigd dat er veel te weinig circulaire projecten in de bouw en de gww worden gerealiseerd. Het huidige sloopwerk wordt vooral gekenmerkt door het downgraden van de materialen, oftewel: recycling. Het verschil tussen recycling en hergebruik wordt duidelijk met de Ladder van Lansink. Dit is een standaard op het gebied van afvalbeheer. De standaard is genoemd naar de Nederlandse politicus Ad Lansink, die in 1979 in de Tweede Kamer een motie voor deze gewenste werkwijze rondom afvalbeheer indiende.
Ladder van Lansink
Trede 1: preventie Het ontstaan van afvalstoffen wordt voorkomen of beperkt.
Trede 2: producthergebruik Ook wel circulair slopen genoemd. Oude producten worden hergebruikt voor de creatie van gelijkwaardige producten
Trede 3: recycling (materiaalhergebruik) Stoffen en materialen waaruit een product bestaat worden na gebruik van het product opnieuw gebruikt.
Trede 4: verbranding met energieterugwinning
Trede 5: verbranding als vorm van verwijdering
Trede 6: storten
Circulair slopen = demonteren = producthergebruik
Wanneer we praten over circulair slopen, richten we ons op trede 2: producthergebruik. Een beter woord voor slopen is dan ook demonteren. Om producthergebruik te stimuleren moeten we twee dingen doen:
- oude gebouwen netjes demonteren.
- nieuwbouw mogelijk maken met oude materialen.
Gemeente Hengelo deed dat laatste al in 1945 toen ze na WOII een wederopbouwplan maakte. Als bouwmateriaal gebruikte ze puin dat was achtergebleven na de bombardementen. De woningen werden zo breed als de materialen lang waren. Daarna werd het metselwerk wit geschilderd om het verschil in stenen te maskeren.
Wat Gemeente Hengelo destijds deed, kan nu ook. Bijvoorbeeld door gebouwen te ontwerpen met zogenaamde handelsmaten. Een aannemer kan dan makkelijker de vrijkomende materialen hergebruiken bij nieuwbouw.
Nieuw! Bereken de circulaire waarde van een pand
Welke circulaire waarde een pand precies heeft, kan berekend worden met zogenaamde circulaire rekentools. De circulaire waarde is een optelsom van de mate waarin de toegepaste grondstoffen, materialen en producten hergebruikt kunnen worden aan het eind van de gebouwlevensduur. Deze methodieken zijn nog in ontwikkeling, maar u kunt er al wel mee aan de slag. Ze zijn bovendien vrij beschikbaar via https://platformcb23.nl > meten van circulariteit.
Zo begint u met circulair slopen
Bent u ook klaar om de overstap te maken van gewoon slopen naar circulair slopen/demonteren? Met deze vier tips gaat dat zeker lukken:
- Laat duurzaamheid deel uitmaken van de aanbestedingscriteria.
- Bepaal de circulaire waarde van het gebouw en/of
- Geef aannemers de tijd om het gebouw te inventariseren en een passende afzet van vrijkomende materialen te vinden.
- Werk daarnaast met lokale partijen samen zodat vrijkomende materialen niet eindeloos lang op transport zitten, maar lokaal/regionaal ingezet kunnen worden. De extra stikstof- en CO2-uitstoot door transport zou de duurzaamheidswinst teniet doen.
StadLandWater, specialist in sloop- en demontagebestekken en aanbestedingscontracten
StadLandWater heeft veel ervaring met te slopen panden. Wij stellen bestekken op die voldoen aan de eisen van een gunstige prijs en de wettelijke normen. We zorgen er bovendien voor dat de contractvorm voldoet aan de duurzaamheidsambities van uw organisatie. Zo weet u zeker dat u die sloop/demontage zo duurzaam mogelijk laat uitvoeren.
