Recent werd duidelijk dat er tussen 1945 en 1994 in een deel van het Nederlandse rioolstelsel asbesthoudende voegenkit is toegepast. De kit is gebruikt in de verbindingsstukken tussen de rioolbuizen onderling en bij aansluitleidingen, putten en kolken. Gelukkig is de concentratie asbest in de kit beperkt en lijkt het erop dat zich nog geen gevaarlijke situaties hebben voorgedaan. Eigenaren, beheerders en bedrijven die werken aan het riool dienen echter wel rekening te houden met de mogelijke aanwezigheid van asbest.
Samen met Geofoxx ontwikkelde StadLandWater een tweestappenplan om gemeenten, waterschappen en leidingbeheerders snel inzicht te geven in de aanwezigheid van asbest.
Geen landelijk beleid, wel wetgeving
Er is nog geen landelijk beleid dat omschrijft hoe om te gaan met de mogelijke aanwezigheid van asbest in de riolering. Ondertussen schrijft de wetgeving wel voor dat ‘voorafgaande aan werkzaamheden aan mogelijk asbesthoudende objecten een inventarisatie plaats dient te vinden en dat vervolgens de werkzaamheden met een specifiek veiligheidsregiem dienen te worden uitgevoerd’. Houdt u zich hier niet aan, dan zal het bevoegd gezag (gemeente, omgevingsdiensten of de arbotechnische inspectie) de werkzaamheden per direct stilleggen.
Dus ook al is de kans klein dat er asbest in de gebruikte voegenkit zit: u moet het wel onderzoeken en bij aanwezigheid wettelijk correct saneren.
Aanpak asbesthoudende voegenkit
Geofoxx en StadLandWater ontwikkelden samen een strategie om gemeenten, waterschappen en leidingbeheerders snel inzicht te geven in de aanwezigheid van asbest in het riool. We maken hierbij gebruik van de bij gemeenten aanwezige beheerdata, van de richtlijnen van RIONED 2020 en van onze gezamenlijke expertise. Die strategie kent grofweg twee stappen: een verkenning en een gericht asbestonderzoek.
Stap 1: Verkenning asbestverdacht materiaal
We starten de verkenning met het analyseren van data. We duiken de ‘boeken’ in om te achterhalen om welk type rioolbuizen het gaat en in welk jaar ze zijn gelegd. Voldoen de rioolbuizen aan bepaalde voorwaarden, dan volgt een video-inspectiecontrole of een quickscan. We controleren dan in de rioolbuis of er sprake is van voegenkit (indringend afdichtingsmateriaal). Is dat het geval, dan leggen we die gegevens naast uw maatregelplannen om te zien of er op locaties waar voegenkit is geconstateerd vervangingen, reparaties of renovaties gepland staan. U weet na de verkenning precies of er - en zo ja waar - asbestverdachte kit in uw rioleringsbuizen zit en of de betreffende rioolbuizen deel uitmaken van komende projecten.
Een dergelijke verkenning voeren we nu ook al regelmatig uit, maar dan controleren we de staat van het riool op bijvoorbeeld scheuren en ingroeiende boomwortels. Het signaleren van voegenkit is een aanvulling daarop.
Stap 2: Asbestinventarisatie
Is duidelijk in welke rioolbuizen asbestverdachte voegenkit zit én maken die rioolbuizen deel uit van een rioleringsproject? Dan is nader onderzoek nodig voordat de projectuitvoeringsfase kan starten. U doet waarschijnlijk altijd onderzoek in de voorbereidingsfase. Naar aanwezige flora en fauna, eventueel aanwezige explosieven of verontreiniging. Daar kan nu - indien nodig - een onderzoek aan worden toegevoegd: de asbestinventarisatie. Zo’n inventarisatie gebeurt door monsters te nemen. Dat kan van buitenaf bij kleine rioolbuizen of van binnenuit bij riolen met een doorsnede groter dan 800 mm. We analyseren de monsters en stellen een asbestinventarisatierapport op waarin wordt vastgesteld of de gebruikte voegenkit asbest bevat of niet.
Mogelijke aanvulling: verificatiemetingen
Asbest dat in een rioolbuis wordt aangetroffen wordt standaard geclassificeerd als risicoklasse 2. Bij klasse 2 moet een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf de asbestsanering uitvoeren onder maximale veiligheidsomstandigheden. Met behulp van verificatiemetingen kunnen we aantonen of het daadwerkelijk om risicoklasse 2 gaat óf dat er afgeschaald mag worden naar klasse 1. Asbest met een risicoklasse 1 mag verwijderd worden door daarvoor opgeleid personeel van een niet-gecertificeerd bedrijf. Deze aanvullende verificatiemetingen zijn met name aan te raden bij grootschalige opgaven waarbij honderden meters riolering vervangen moet worden. Een eventuele afschaling scheelt u dan flink in de saneringskosten.
StadLandWater & Geofoxx
StadLandWater is specialist in rioleringswerkzaamheden en voert al jaren rioolinspecties en data-analyses uit. Geofoxx is een ervaren partij voor bodemvraagstukken en gecertificeerd voor het uitvoeren van asbestinventarisaties en het verrichten van verificatiemetingen.
