Innovatief asfaltonderhoud

Grappig eigenlijk. De ontwikkeling van wegbekleding in Europa sinds de Romeinen is een relatief korte. Zij verhardden wegen met keien en gebroken stenen, eventueel met teer als lijm tussen de stenen. De eerste echte innovatie vond daarna pas plaats in 1870 toen de Belg Edward J. de Smedt het eerste asfaltbeton ontwikkelde: een mengsel van bitumen en minerale aggregaten, zoals grind en zand. De innovaties die toen nog volgden, waren een verfijning daarvan. Dat was het.

Kijken we naar innovaties in het onderhoud van die asfaltwegen, dan gebeurt er iets opvallends. Er is een enorme behoefte aan nieuwe manieren van wegonderhoud. Tijden veranderen en asfalt produceren en wegonderhoud kost meer CO₂ dan wenselijk is. Is er dan geen alternatief? Jazeker wel, meerdere zelfs. Maar standaardprocessen en -aanbestedingsconstructies zetten de boel op slot. Aannemers, producenten en leveranciers die staan te trappelen om hun innovatieve producten aan te bieden, lopen tegen een muur. Hun nieuwe, duurzamere asfaltmengsels of toepassingstechnieken komen niet in aanmerking omdat ze prijziger zijn of omdat er niet afgeweken mag worden van de voorgeschreven standaardmaterialen. Ook een gebrek aan dialoog zet een rem op het toepassen van innovaties. Opdrachtgevers zijn niet op de hoogte van alternatieve oplossingen en aannemers niet van de gemeentelijke ambities. Kortom: tussen politiek, beleid en degenen die de projecten realiseren zit een gat.

De oplossing is even simpel als voor de hand liggend: we moeten samen om tafel.

Benoem de duurzaamheidsambities, bekijk de mogelijkheden en bespreek hoe je die bij elkaar brengt. Zeker in de laatste tien jaar is innovatief asfaltonderhoud in een stroomversnelling gekomen. Er kan veel en dat moet ook. We zitten economisch in een gunstige tijd en het klimaatprobleem is evident wat de druk op de politiek vergroot. Ondertussen hebben COVID en de oorlog in Oekraïne de prijs van bitumen enorm opgedreven. De kosten voor aanvoer en afvoer van materiaal is misschien wel met 20% gestegen. Elke cm besparing van de laagdikte van het asfalt pakt daardoor qua prijs en qua duurzaamheid enorm gunstig uit. Zelfs als je kiest voor duurdere materialen, vallen ze met een gunstige TCO goedkoper uit op de lange termijn.

Voorbeelden van dergelijke innovaties zijn:

• asfaltmengsels waarin bitumen vervangen is door een ander bindmiddel
• asfaltmengsels die (gasloos) op een lage temperatuur of zelfs koud geproduceerd worden
• een deklaag die steentjes bevat die de CO₂ opeten die het autoverkeer uitstoot
• de toepassing van cementloos geproduceerde grasbetonstenen en stenen voor inritten
• asfaltmengsels die voor 95% bestaan uit hergebruikt materiaal

Projectvoorbeeld: Assinkkloosterweg in Enschede

Een project waarin alle bovengenoemde innovaties zijn gecombineerd is de Assinkkloosterweg in Enschede. De weg was toe aan groot onderhoud en opdrachtgever Gemeente Enschede had een wegenbeleidsplan dat ruimte bood voor duurzaamheid en innovatie. De Assinkkloosterweg werd aangemerkt om volledig cementloos aan te pakken. We vormden een bouwteam en staken de koppen bij mekaar om een maximale CO₂-reductie te realiseren. We keken naar materiaalgebruik, naar de inzet van materieel en naar het beperken van vrachtbewegingen. Bijkomend voordeel van dat laatste is dat de hinder voor de omgeving ook afnam. Maar het meest trots zijn we op het feit dat maar weer eens aangetoond is dat je samen meer bereikt dan alleen. Door met verschillende partners om tafel te gaan zitten, een open gesprek te voeren en gezamenlijk toe te werken naar één einddoel, is het gelukt om een volledig nieuwe wegconstructie te maken zonder toepassing van cement.

Benieuwd naar wat we precies hebben gedaan? U ziet het in deze video:

Hoe weet je nou of je duurzaam bent?

De mate van duurzaamheid maak je inzichtelijk door de mogelijkheden naast elkaar te leggen en op getal te zetten. Dat kan bijvoorbeeld met DuboCalc, een Duurzaam Bouwen Calculator die is ontwikkeld door Rijkswaterstaat om de duurzaamheid en milieukosten van aanbestedingen te berekenen en te vergelijken. Handig voor zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers bij het schrijven en beoordelen van (BPKV-)aanbestedingen van GWW-werken. De DuboCalc-berekening behoedt je voor het maken van beslissingen op basis van een aanname. Het kan namelijk best zo zijn dat een duurzaam mengsel dat wat verder weg geproduceerd is met minder CO₂-uitstoot kan worden aangevoerd, dan een lokaal geproduceerd mengsel.

Voor meer informatie over innovatief wegonderhoud neemt u contact op met Wouter Stadhouders via w.stadhouders@stadlandwater.nl of 06-58927331.