Klimaatadaptatie. Het thema is niet nieuw, maar de urgentie is wel toegenomen nu het weer steeds haar eigen records verbreekt, en we na een paar natte jaren ineens te maken kregen met een extreem droog voorjaar.
‘Gemeenten moeten tegenwoordig vooral balanceren: hoe houden we het water buiten de deur bij stortbuien en vast bij droogte?’ vertelt Tamara Blaakmeer, adviseur Stedelijk Water & Klimaatadaptatie bij StadLandWater. ‘Er is echt werk aan de winkel. Mede daarom is stedelijkwaterspecialist Aart van Hell aangetrokken. Samen vormen we binnen StadLandWater een soort Team Water & Klimaatadaptatie. Met zijn kennis en ervaring en extra paar handen zijn we nog beter in staat om gemeenten te ondersteunen bij deze uitdagingen. Daarnaast is het fijn om intern over vraagstukken te kunnen sparren.’
Complex vakgebied met praktische oplossingen
Na 12 dienstjaren bij een ingenieursbureau, werkte Aart 14 jaar als zelfstandig professional Stedelijk water & Riolering. In die periode zag hij zijn vakgebied evolueren, ook beleidsmatig. ‘Stedelijk water & riolering is van oudsher een wettelijke taak van gemeenten, met bijbehorende financiering. Omdat klimaatadaptatie ook over neerslag en wateroverlast gaat, werd dit onderwerp hier eveneens ondergebracht. Klimaatadaptatie overstijgt echter dit vakgebied. Veel oplossingen voor de klimaatproblemen moeten namelijk niet ondergronds, maar bovengronds worden opgelost. Dan hebben we het dus over ruimtelijke ordening. Veel gemeenten worstelen hiermee: het is allemaal met elkaar verweven, dus hoe pakken we het integraal aan en hoe financieren we het?’
Het helpt dan om slimme combinaties te maken met andere opgaven in de openbare ruimte. Zo wordt tijdens een rioleringsproject vaak ook het regenwater afgekoppeld. En waarom zou je niet gelijk de parkeerplaatsen vergroenen, voor een betere infiltratie van regenwater, als de straat toch openligt?
‘Vanuit StadLandWater denken we hierover mee en komen vervolgens met concrete en haalbare oplossingen. Dat kan in elke fase van een project zijn’, legt Aart uit. ‘In de initiatieffase van een beoogde uitbreiding of inbreiding geven we advies over de kwetsbaarheid voor wateroverlast bij extreme neerslag. Bij de aanleg kijken we mee met detaillering of materiaalkeuze. Ondertussen zijn we ons bewust van de belangen die er spelen en hoe we ervoor kunnen zorgen dat alle partijen tevreden zijn.’
Een kijkje in de praktijk: Knarrenhof Oldenzaal
Een mooi voorbeeld daarvan is het project Knarrenhof in Oldenzaal. StadLandWater werd erbij betrokken nadat bewoners, kort na de oplevering van hun woningen, te maken kregen met wateroverlast in de tuinen. ‘Een forse bui zorgde voor water tot tegen de drempels,’ vertelt Aart. ‘Het water bleef weliswaar buiten de deur, maar de emoties in het hofje liepen hoog op. De senioren die dachten rustig te gaan wonen, zaten ineens met zorgen over water in huis. Aan ons de taak om het probleem helder in kaart te brengen. We onderzochten of het ontwerp juist was uitgevoerd, keken naar de technische oorzaken en stelden aanvullende maatregelen voor,’ somt hij op. ‘Maar minstens zo belangrijk was het om het vertrouwen tussen de bewoners en de projectontwikkelaar te herstellen. Ons rapport moest daarom niet alleen technisch kloppen, maar ook de zorgen van bewoners serieus nemen en weerleggen. En dat is gelukt.’
Goed waterbeheer als basisvoorwaarde voor leefbaarheid
Aart en Tamara verwachten veel meer vraagstukken voorgeschoteld te krijgen die vragen om hun brede blik. Want de komende tien, twintig jaar zijn veel wijken uit de jaren '60 en '70 toe aan renovatie. Dat biedt grote kansen om waterbeheer, klimaatadaptatie en leefbaarheid samen op te pakken. ‘Water is vaak een verbindend thema,’ merkt Tamara op. ‘Technisch gaat het dan over veiligheid en volksgezondheid, maar in de praktijk gaat het vooral over mensen en belangen. En uiteindelijk draait het om het creëren van een duurzame, prettige leefomgeving. Niet alleen in bestaande wijken, maar ook in nieuwe wijken.’ Aart vult aan: ‘Afvoer van afvalwater en goed waterbeheer zijn cruciaal voor de leefbaarheid van je stad. Mensen merken het pas als het misgaat, maar het is fundamenteler dan velen beseffen. Goed waterbeheer draagt bij aan gezondheid en aan welzijn.’
Dus heeft jouw gemeente vraagstukken op het gebied van stedelijk water en klimaatadaptatie? Of staan jullie aan de vooravond van een integrale wijkrenovatie? We vullen de onbeantwoorde vragen en losse eindjes graag in met praktische oplossingen.
