Gemeenten hebben de taak afvalwater op een doelmatige wijze in te zamelen, te transporteren en te (laten) zuiveren zodat het water geschikt is om terug de natuur in te gaan. Om die taak goed uit te kunnen voeren dienen gemalen op een bedrijfszeker niveau te worden gehouden. StadLandWater helpt gemeenten bij het in beeld brengen van de huidige staat van de gemalen en geeft adviezen over het al dan niet renoveren van de gemalen of van onderdelen ervan. We kijken dan niet alleen naar nut en noodzaak.
Duurzaam advies
Wij geven graag duurzaam advies dat goed is voor het gehele rioolsysteem. Daarom betrekken we ook de storingshistorie en bijzondere kenmerken van gemalen en lozingsgebieden bij onze adviezen. En daar waar bijvoorbeeld grote oppervlaktes zijn afgekoppeld of bedrijven zijn gesloten stellen we opnieuw de vraag hoeveel water er in de huidige situatie van A naar B moet.
Gemalen Staphorst, Rouveen en IJhorst
Voor de gemeente Staphorst hebben wij in de afgelopen maand vier gemalen geïnspecteerd. Twee gemalen in Staphorst, één in Rouveen en één in IJhorst. De gemeente wil hiermee tijdig in beeld krijgen of de vervangingsinvesteringen zoals deze op hoofdlijnen zijn gemaakt kloppen of aangepast moeten of kunnen worden. Vervangingsinvesteringen zijn vaak gebaseerd op levensduurverwachtingen. Het kan voorkomen dat door bijzondere omstandigheden het ene gemaal eerder aan vervanging toe is dan het andere. Ieder object is tenslotte uniek. De gemalen die we hebben bezocht waren allemaal circa 17 jaar oud. Drie daarvan waren wat lay-out en toegepaste besturing betreft vrijwel identiek.
Gedegen inspecties
Uit veiligheidsoogpunt is het noodzakelijk om gemalen met twee personen te bezoeken. Het maakt het mogelijk een gedegen inspectie uit te voeren. Stadlandwater werkte bij de inspecties van de vier gemalen samen met Pomptechniek Dedemsvaart. Dit had als voordeel dat we tijdens de inspectie profijt hadden van een ervaren monteur in het veld die bekend is met het rioleringsstelsel in Staphorst. We keken naar het gangbaar zijn van afsluiters en ook het uitvoeren van een NEN3140-veiligheidskeuring maakt deel uit van onze werkzaamheden. En mocht het nodig zijn om bij renovatie een nieuwe aardpin te slaan, dan hebben we dat nu al in beeld gebracht en wachten er geen verrassingen achteraf.
Veiligheid
Typerend voor de drie, vrijwel identieke gemalen was dat de locaties waar recentelijk elektrotechnische veiligheidscomponenten waren vervangen de veiligheidscheck in orde was. Daar waar dit nog niet het geval was, liet de keuring te wensen over. Bij twee van de drie gemalen zouden gevaarlijke situaties kunnen ontstaan bij kortsluiting in de hoofdstroom. Denk bijvoorbeeld aan het niet tijdig spanningsloos zijn van de installatie omdat de aardlekschakelaar te laat ingrijpt.
Besturing
Alle drie gemalen zijn op een later moment ge-upgrade naar een ClearSCADA-besturingssysteem. Met andere woorden: de gemalen zijn overgestapt van lokale besturing naar een systeem waarmee besturing op afstand mogelijk is. Met het SCADA-pakket zijn de gemalen ontsloten op de telemetrie-hoofdpost van het Waterschap Drents Overijsselse Delta.
De besturing (PLC) is van een recentere datum dan de overige componenten en ondergebracht in een eigen binnen-besturingskast. In ons advies voor aanpassing / vervanging van de besturingscomponenten zal gekeken moeten worden of er rondom de SCADA-pakketten een nieuwe besturing gebouwd kan worden of dat het doelmatiger is om geheel nieuwe besturingen toe te passen. De ontwikkeling van PLC’s gaat immers zo snel en de beschikbare technieken worden steeds geavanceerder. Nieuwe systemen kunnen zelfs al slijtage van de pomp bijhouden en tijdig een signaal afgeven als acties gewenst is. Verder is het in sommige gevallen zelfs goedkoper om een heel besturingssysteem te vervangen dan om veel uren te besteden aan het samenbouwen van oude en nieuwe onderdelen.
Wat is wijsheid?
Voor een gemeente is het lastig om in te schatten wat wijsheid is bij het vervangen van relatief recente elektronica zoals in dit geval de ClearSCADA-pakketten. Gevoelsmatig zou het jammer zijn deze componenten af te schrijven. Bovendien is de gemeente vertrouwd met de werking van dit systeem. Gemeente Staphorst vroeg StadLandWater te kijken welke onderdelen er hergebruikt zouden kunnen worden en hoe dit goed in de markt gezet kan worden. Specifiek voor Staphorst zal samenspraak met het waterschap nodig zijn om samen een weloverwogen keuze te maken voor een doelmatige renovatie.
